Επικαιρότητα...10

51o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσ/νίκης – Ζενερίκ τέλους
(ή πως ένα Φεστιβάλ Κινηματογράφου γίνεται επιτέλους και…Κινηματογράφου)


Ήγγικεν λοιπόν η ώρα να περάσει στην ιστορία και το 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Δίχως τυμπανοκρουσίες και βερμπαλισμούς. Με τα σημάδια της «κρίσης» εμφανώς ευδιάκριτα. Ένα Φεστιβάλ διαφορετικό απ’ αυτά των τελευταίων 4-5 ετών. Άνευ χρυσόσκονης και λιμουζινών με μυγιάγκιχτους οδηγούς, με καθόλου γκλαμουριά και ουδεμία γυαλιστερή πανάκριβη φιέστα. Χωρίς τα ηχηρά ονόματα του παρελθόντος, αλλά με τα κινηματογραφικά καρέ να παίρνουν εκδίκηση για όλο αυτό το XL κοστούμι που τα τελευταία χρόνια δεν τα επέτρεπε να αναπνεύσουν. Με τα φιλμ στο προσκήνιο, να αποτελούν παράθυρο διαλόγου με την πραγματικότητα και τη φαντασία. Επιτέλους ένα Φεστιβάλ με έμφαση στην ποιότητα και όχι στο μπούκωμα με τεράστια ποσότητα που αποπροσανατολίζει και τεχνηέντως ωθεί στο Φεστιβαλίζειν και ουχί στη μυσταγωγία της θέασης (θυμάται άραγε κανείς 2-3 ταινίες που του έμειναν τα τελευταία χρόνια;). Με πυξίδα κολλημένη στον ανεξάρτητο κινηματογράφο και με στόχο να ανιχνεύσει το ουσιώδες σινεμά τη στιγμή που γεννιέται πριν καν ακόμη χαράξει πορεία. Με συνοδηγό το http://www.forfree.gr/thess/ ας κάνουμε ένα αργόσυρτο τράβελινγκ σταματώντας στα πρόσωπα, γεγονότα, ταινίες που ξεχώρισαν τούτο το δεκαήμερο.

Δημήτρης Εϊπίδης. Ο νέος πολύπειρος καλλιτεχνικός διευθυντής του Φ.Κ.Θ., πάλαι ποτέ εισηγητής το μακρινό 1992 του πιο επιδραστικού τμήματος του Φεστιβάλ, «Νέοι Ορίζοντες» (κινηματογραφικό “libro d’oro” για τον υπογράφοντα…) το επανάφερε στη ζωή ως «Ανοιχτοί Ορίζοντες». Ορθάνοιχτο βλέμμα και ποικιλία ανεξάρτητων ταινιών από όλες τις γωνιές του κόσμου. Ο Εϊπίδης επέστρεψε -ευτυχώς- το Φεστιβάλ στο κοινό που εκτιμά την ουσία και όχι τα φωτογραφικά φλας. Η επιστροφή του στα μεγάλα συν του Φεστιβάλ. Αν βρει και άκρη με τα οικονομικά…

Deja vu η παρουσία του πρώην διευθυντή του φεστιβάλ, Μισέλ Δημόπουλου, μετά από πέντε χρόνια απουσίας, από την καρέκλα του προέδρου της Κριτικής Επιτροπής του Διεθνούς Διαγωνιστικού. Α…..και με μια cameo εμφάνιση στο “Attenberg” της Τσαγκάρη.

Το νομοσχέδιο του ΥΠΠΟΤ για τον κινηματογράφο που τελικά υπερψηφίστηκε με το πέρας του Φεστιβάλ. Όλοι από τον πρόεδρο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Γιώργο Παπαλιό, μέχρι τον Υπουργό κ.Γερουλάνο και τον Εϊπίδη τοποθετήθηκαν θετικά αλλά και με κριτική ματιά σε ένα νομοσχέδιο που δείχνει (???) να βάζει μια κάποια τάξη.

«Μου άρεσε το σκοτάδι του σινεμά», δήλωσε ο Ταϊβανός δημιουργός του ασιατικού art-house κινηματογράφου Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουν (βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών), στο έργο του οποίου υπήρχε αφιέρωμα στις «Ημέρες Ανεξαρτησίας». Ο Απιτσατπόνγκ στη συζήτηση που είχε με το κοινό του Φεστιβάλ δήλωσε ότι στη Μπαγκόγκ που μεγάλωσε ό,τι έχει να κάνει με την ψυχαγωγία δε θεωρείται δουλειά. Αυτό ισχύει για όλες τις ηλικίες. Έτσι σπούδασε και αρχιτεκτονική, εκτός από κινηματογράφο, που τον βοήθησε στη διαχείριση του χώρου και του χρόνου. Κοίτα να δεις που υπάρχουν και τέτοιες χώρες…

Το ελληνικό πανόραμα δεν πέρασε το ήδη χαμηλό πήχυ. Μερικές από τις πολυαναμενόμενες ελληνικές ταινίες της χρονιάς (Μαχαιροβγάλτης, Χώρα Προέλευσης) αρνήθηκαν να παρουσιαστούν στο Φεστιβάλ. Οι άλλες πάλι που παρουσιάστηκαν και δεν ήταν σε digital format (όπως ήταν οι περισσότερες) έμπαζαν από παντού. Ένδεια ιδεών. Τα περσινά μεγαλεία με Kυνόδοντα και Στρέλλα, αναπολώντας τα να κλαις. Πάρτε για παράδειγμα το 45τ.μ. του Τζίτζη που ούτε στο ελάχιστο δε φτάνει το σπινθήρα (αν και ατελή) του «Σώσε με». Για τη γενιά των …ευρώ μιλά αλλά δεν στάζει σταλιά αίμα. Κι αν δεν ήταν το τελευταίο ημίωρο που υπάρχει μια κάποια κλιμάκωση, τότε τη βλεφαρόπτωση δεν τη γλυτώνεις. Διάλογοι της πλάκας, οπτικές γωνίες λήψεις πρόχειρες, ρυθμός τηλεταινίας, πράγματα χιλιοειπωμένα με δήθεν (ποιον;) ρεαλισμό. Ρακένδυτο σε στιγμές με φινάλε αρκετά συμβολικό. Παρηγοριά η πρωταγωνίστρια Έφη Λογγίνου.

Ο θρύλος της Σχολής Κινουμένων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ, Μπόριβοϊ Ντοβνίκοβιτς, καλεσμένου του 51ου ΦΚΘ με αφορμή το αφιέρωμα στο έργο του. «Εμείς στον τοίχο μας είχαμε κρεμασμένο το πορτρέτο του Γουόλτ Ντίσνεϊ και όχι του Τίτο. Εξάλλου, τότε η τεχνοτροπία Ντίσνεϊ ήταν και ο μοναδικός γνωστός τρόπος για να φτιάξει κανείς καρτούν» δήλωσε ο Κροάτης.

Συγκίνηση στην εκδήλωση στη μνήμη του Γιώργου Τζιώτζιου, που «έφυγε» τον περασμένο Οκτώβριο. Ο οραματικός εστέτ σινεφίλ κριτικός κινηματογράφου, ιδρυτής του περιοδικών Οθόνη και Σινεμά, του Φεστιβάλ «Νύχτες Πρεμιέρας» και διανομέας ταινιών τα τελευταία χρόνια, δημιούργησε ολόκληρη σχολή κριτικών και ανθρώπων που αγάπησαν το σινεμά γενικότερα. Άνοιξε δρόμους σε νέες κινηματογραφίες, πρότεινε νέους τρόπους θέασης. Ενέπνευσε πολλούς και η απουσία του σήμερα είναι κάτι παραπάνω από αισθητή.
Χειμερινές Διακοπές του Κινέζου Λι Χόνγκι. Μινιμαλιστική αισθητική, σχοινοτενής αφήγηση, φιλοσοφικό υπόβαθρο, σπουδή στη χρήση της σιωπής, χιούμορ βγαλμένο από τα καλύτερα του Καουρισμάκι.

Donkeys της Μόραγκ Μακκινον. Η ιστορία ενός εκκεντρικού 60άρη Σκοτσέζου με όνειρο ένα ταξίδι στην Ισπανία. Μυστικά και ψέματα, γλυκόπικρες αλήθειες που μπλέκουν αριστοτεχνικά με το εκκεντρικό και ανάλαφρο κατάμαυρο χιούμορ, οικογένειες που διαλύονται και ανασυντίθενται από τις στάχτες τους. Υποδειγματικό μοντάζ, εξαιρετικά δομημένοι χαρακτήρες και ένα φινάλε σε αυτό το dramatic comedy που τραμπαλίζεται ανάμεσα στο αέναο παιχνίδι του γέλιου και της πίκρας. Σχεδόν άριστα για το δεύτερο μέρος της φιλόδοξης τριλογίας «Advance Party» από την Zentropa του Λαρς Φον Τρίερ, μετά το “Red Road” και με συγκεκριμένους κώδικες δραματολογίας και ηθοποιών.

Kosmos του Τούρκου Ρεχά Ερντέμ. Υπέρτατο όλων. Βιβλικές εικόνες να ερεθίζουν τον αμφιβληστροειδή, θρησκευτικό έπος ολκής, ποιητικός post modern ρεαλισμός, φιλοσοφικές βαθυστόχαστες μεταφυσικές ανησυχίες, ατμόσφαιρα υπνωτική, μυστηριακή μουλιασμένη στο καφέ, γκρι, λευκό. Ο Μπέλα Ταρ συναντά τον Ζβιαγκίντσεφ και ο Ταρκόφσκι χαμογελά απ’ τους ουρανούς. Με αφηγηματικό άξονα τον ήχο και την κραυγή. Καινοτομεί και αφήνει πίσω τον Τσεϊλάν. Το όνομα του σίγουρα θα συζητηθεί στο μέλλον. Το νέο τουρκικό σινεμά σε φουλ φόρμα.

Του χρόνου το ΦΚΘ κλείνει 20 χρόνια διεθνούς παρουσίας. Μακάρι να συνεχιστούν…

(Π.Α.)

Επικαιρότητα...9

51o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης – Back To The Cinema…


Επιστροφή στη cinema-land λοιπόν, μετά από μερικά χρόνια εξόφθαλμης υπερβολής, ανείπωτων χρεών, πολλών κόκκινων χαλιών, μετά από αμέτρητα φαγοπότια και φιέστες XXL αμερικάνικου τύπου που ουδεμία σχέση είχαν με την πεμπτουσία του κινηματογράφου και ειδικότερα του παλαιού «καλού» Φεστιβάλ. Κάποτε η στήριξη του φέροντα οργανισμού του ΦΚΘ στο δίπτυχο τόλμη και ρίσκο σε «νέες» κινηματογραφικές ματιές απ’ όπου και αν προέρχονται οτιδήποτε και αν πρεσβεύουν, αποτελούσε μία εκ των ουκ άνευ προϋπόθεση της ίδιας της ύπαρξης του…Το στοίχημα επιστροφής σε αυτές τις βασικές αρχές φεστιβαλικής επιτυχίας φιλοδοξεί να κερδίσει ο νέος – παλιός γνώριμος του θεσμού - διευθυντής του Φεστιβάλ, Δημήτρης Εϊπίδης, με προϋπολογισμό κουτσουρεμένο κατά 50% σε σχέση με πέρσι. Μετρ σε τέτοιου είδους δύσκολες αποστολές κατάρτισε ένα πρόγραμμα λιτό που στα παράλληλα κομμάτια του Φεστιβάλ (Μέρες Ανεξαρτησίας, Ανοιχτοί Ορίζοντες, Ματιές στα Βαλκάνια, Πειραματικό Φόρουμ), χωρίς το γκλίτερ του παρελθόντος, αποτελεί το πληρέστερο πρόγραμμα που έχει γίνει για τη Θεσσαλονίκη εδώ και αιώνες…

Τα σκάγια των αναγκαστικών περικοπών πήραν τμήματα όπως το Focus και το Digitalwave. Αντ’ αυτών ο Εϊπίδης, αποφάσισε να φέρει μαζί του κάτι απ' τα παλιά, τότε που διατηρούσε την επιμέλεια του θρυλικού τμήματος «Νέοι Ορίζοντες» (που απαρτιζόταν από ό,τι πιο φρέσκο και καινοτόμο κινηματογραφικό καρέ κυκλοφορούσε ανά την κινηματογραφική πιάτσα). Το νέο του τμήμα, «Ανοιχτοί Ορίζοντες», περιλαμβάνει μια λίστα ταινιών, ανομοιογενή εκ πρώτης όψεως, που δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες καταγωγές και φόρμες με συνέπεια να μην ξέρεις πάνω σε τι θα πέσεις. Αόριστο, αλλά φεστιβαλικό. Ανάμεσα, τους δεσπόζουν η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Romain Gavras («Our Day Will Come»), η νορβηγική κωμωδία “A somewhat gentle man” του Petter Moland, το “Mammuth” των Benoît Delépine και Gustave Kervern με τον Gerard Depardieu και το “The Imperialists are still alive!” της εικαστικού Zeina Durra.

Οι «Μέρες Ανεξαρτησίας» του Λευτέρη Αδαμίδη αποτελούν και φέτος ένα εξαιρετικό μπουκέτο ανεξάρτητων ταινιών από νέους Αμερικάνους, σινεμά λατινοαμερικάνικο, φιλμ απ’ την Ασία και απ’ την Αφρική. Με το νικητή στο φετινό Ρότερνταμ, Pedro Gonzales και το «Alamar» του όπως και τη νέα ταινία του καναδού Villeneuve, το «Incendies». Κράχτης του τμήματος και επίσημος καλεσμένος του ο Ταϊλανδός σκηνοθέτης Apichatpong Weerasethakul (το 2002 στο ΦΚΘ είχαμε απολαύσει το δικό του “Blissfully yours”) με πλήρη ρετροσπεκτίβα στη φιλμογραφία του που περιλαμβάνει και την σε πρώτη πανελλήνια μετάδοση του φετινού Χρυσού Φοίνικα των Καννών, «Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives».

Άλλοι καλεσμένοι του φετινού ΦΚΘ (3-12 Δεκεμβρίου στις δύο αίθουσες του Ολύμπιον, στις τέσσερις της προβλήτας στο λιμάνι και στο ΙΕΚ ΑΚΜΗ) η Susanne Bier που ραφινάρισε την δική της εκδοχή του Δανέζικου Δόγματος, ο ιρακινός Mohamed Al Daradji που κρίθηκε Σκηνοθέτης της Χρονιάς για τη Μέση Ανατολή στα βραβεία του Variety, ο Borivoj Dovnikovic που έχει αφήσει το στίγμα του στην παγκόσμια παραγωγή κινουμένων σχεδίων με την Σχολή του Ζάγκρεμπ, αλλά και ο Romain Gavras.

Η φαρέτρα του φετινού 51ου ΦΚΘ διαθέτει και κάμποσες πολυαναμενόμενες απ’ τη φετινή εσοδειά ταινίες, όπως τα «How I Ended this Summer» (Αργυρή Άρκτος στο Βερολίνο), «Shahada» (βραβείο ένωσης arthouse κινηματογράφων), το «Los Labios» (βραβείο Un Certain Regard στις Κάννες) και το βραβευμένο στο Sundance, “Winter’s Bone”. Οι ειδικές προβολές του διεθνούς προγράμματος, περιλαμβάνουν ταινίες όπως το “3” του Tom Tykwer, το “Route Irish” του Ken Loach και το “Submarino” του T. Vinterberg, ενώ και οι Ματιές στα Βαλκάνια συνεχίζουν να αναζητούν τον παλμό της χερσονήσου μας, με την “Aurora” του Cristi Puiu, το “If I Want to Whistle, I Whistle” του Floran Serban και την τριάδα των Τούρκων σκηνοθετών Demirkubuz, Reha Erdem, Seren Yuce με τις ενδιαφέρουσες full of hype ταινίες τους, «Envy», «Kosmos», «Majority» αντίστοιχα, να ξεχωρίζουν.

Το ελληνικό κομμάτι του ΦΚΘ περιλαμβάνει 15 ψηφιακούς τίτλους μπερδεμένους με μόλις 6 παραδοσιακούς. Σαφή υποβάθμιση του πάλαι ποτέ κραταιού φιλμ σε σχέση με τον digital αέρα που σαρώνει τα πάντα. Το ενδιαφέρον εδώ εστιάζεται στο «Πέταγμα του Κύκνου» του Νίκου Τζίμα, στον «Κανένα» του Χρήστου Νικολέρη, στα «45 Τετραγωνικά» του Στράτου Τζίτζη και στο «Attenberg» της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη προβάλλεται στο Διεθνές Διαγωνιστικό.

Τα masterclasses αν και περιορισμένα δε λείπουν και από τη φετινή διοργάνωση. Στο πλαίσιο του αφιερώματος στη Σχολή Κινουμένων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ, ο θρύλος της Σχολής Μπόριβοϊ Ντοβνίκοβιτς, θα μιλήσει για τη φημισμένη Σχολή και το σύνολο του έργου του. Το άλλο masterclass του ΦΚΘ αποτελεί η συνομιλία με το κοινό του Ταϊλανδού Απίτσατπονγκ Bιρασετάκουν. Επιπλέον για τρίτη χρονιά το «Experimental Forum» εξερευνά πειραματικές κινηματογραφικές προτάσεις με ιδιαίτερη έμφαση φέτος στη σκηνή της Αυστραλίας. Σε μια προσπάθεια να επικοινωνήσει και με πιο νεανικό κοινό και σε συνεργασία με το Γερμανικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, το ΦΚΘ θεσπίζει τη «Νεανική οθόνη», τρεις κύκλους προβολών με ταινίες που δίνουν μια εικόνα των εξελίξεων στον τομέα του γερμανικού κινούμενου σχεδίου το διάστημα 2000-2007. Ο μπαχτσές του Φεστιβάλ περιλαμβάνει και εκθέσεις όπως ενδεικτικά του φωτογράφου Ισμαήλ Νετζμί με τίτλο «Φωτογραφίες από ταινίες που δεν έγιναν» (Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) και έκθεση φωτογραφίας, οπτικοακουστικές προβολές και διαδραστικές εφαρμογές, ανασκόπηση της PhotoBiennale 2010. Στις μουσικές προτάσεις της διοργάνωσης περιλαμβάνονται οι «Your Hand In Mine» «Seeland & Mueran Humanos», «Burger Project», «My Excuse», Εύη Σιαμαντά και «Sexteto».

Λόγω των οικονομικών συνθηκών αποφασίστηκε μείωση της τιμής του εισιτηρίου στα 6 ευρώ (7 πέρυσι). Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα σε ανέργους να παρακολουθήσουν δωρεάν, με την επίδειξη της κάρτας ανεργίας, τις προβολές της αίθουσας «Ολύμπιον» με ώρα έναρξης έως και τις 15. 00 και τις προβολές στο Λιμάνι με ώρα έναρξης έως και τις 13.00. CineΚάρταF 10ημέρου υπάρχει και φέτος (60 και 40 ευρώ εκπτωτικές).

Η αυλαία του 51ου ΦΚΘ θα σηκωθεί την Παρασκευή 3 Δεκέμβρη με τις «127 ώρες» του Ντάνι Μπόιλ στο «Ολύμπιον» και γκραν φινάλε θα γράψει ο πολυσυζητημένος «Μαύρος κύκνος» του Ντάρεν Αρονόσφκι. Το http://www.forfree.gr/thess/ , φανατικός υποστηρικτής του Φεστιβάλ, θα δώσει και φέτος το παρών εστιάζοντας σε ο,τιδήποτε free υπάρχει στο Φεστιβάλ και φυσικά με ανταποκρίσεις από το μέτωπο των ταινιών.

(Π.Α.)